-
1 up
(to become covered (as if) with mist: The mirror misted over; The windscreen misted up.) cubrirse, empañarseup1 adv1. arriba2. levantado3.4. más alto / más caroup to / up until hastawhat are you three up to? vosotros tres, ¿qué estáis tramando?to feel up to something sentirse capaz de algo / sentirse con fuerzas para algodo you feel up to going to work? ¿te sientes con fuerzas para ir a trabajar?what's up? ¿qué pasa? / ¿qué ocurre?up2 prep1.2. porup and down de arriba para abajo / de un lado a otrouptr[ʌp]1 (upwards) hacia arriba, arriba2 (out of bed) levantado,-a3 (sun, moon)4 (roadworks) levantado,-a, en obras■ 'Road up' "Carretera en obras"5 (towards) hacia■ he came up and... se acercó y...6 (northwards) hacia el norte7 (totally finished) acabado,-a■ eat it up acábatelo, cómetelo todo8 (into pieces) a trozos, a porciones, a raciones2 (position) en lo alto de1 subir, aumentar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLit's not up to much familiar no vale gran cosait's up to you familiar es cosa tuyato be on the up and up familiar ir cada vez mejorto be up in arms estar en pie de guerra■ the people are up in arms about the new taxes la gente está en pie de guerra por los nuevos impuestosto be up to something (doing something) estar haciendo algo; (secretively) estar tramando algo 2 (equal to) estar a la altura de algo; (strong enough for) sentirse con fuerzas de hacer algo■ are you up to going to work? ¿te sientes con fuerzas de ir a trabajar?to up and go familiar coger e irseup to hastaup yours! taboo ¡métetelo por el culo!well up in something saber mucho de algowhat's up? familiar ¿qué pasa?ups and downs altibajos nombre masculino pluralincrease: aumentar, subirthey upped the prices: aumentaron los preciosup vito up and : agarrar y famshe up and left: agarró y se fueup adv1) above: arriba, en lo altoup in the mountains: arriba en las montañas2) upwards: hacia arribapush it up: empújalo hacia arribathe sun came up: el sol salióprices went up: los precios subieronto sit up: ponerse derechothey got up late: se levantaron tardeI stayed up all night: pasé toda la noche sin dormirto speak up: hablar más fuertethe climate up north: el clima del norteI'm going up to Canada: voy para Canadáthe book turned up: el libro aparecióshe brought the matter up: mencionó el asunto8) completely: completamenteeat it up: cómetelo todo9) : en pedazoshe tore it up: lo rompió en pedazosthe car pulled up to the curb: el carro paró al borde de la acerathe game was 10 up: empataron a 10up adjthe sun is up: ha salido el solprices are up: los precios han aumentadothe river is up: las aguas están altas3) : despierto, levantadoup all night: despierto toda la noche4) built: construidothe house is up: la casa está construida5) open: abiertothe windows are up: las ventanas están abiertasthe up staircase: la escalera para subir7) abreast: enterado, al día, al corrienteto be up on the news: estar al corriente de las noticias8) prepared: preparadowe were up for the test: estuvimos preparados para el examen9) finished: terminado, acabadotime is up: se ha terminado el tiempo permitidoto be up : pasarwhat's up?: ¿qué pasa?up prep1) (to, toward, or at a higher point of)he went up the stairs: subió la escalerato go up the river: ir río arriba3) along: a lo largo, porup the coast: a lo largo de la costajust up the way: un poco más adelanteup and down the city: por toda la ciudadupadj.• alto, -a adj.• elevado, -a adj.adv.• alto adv.• arriba adv.• hacia arriba adv.interj.• upa interj.n.• prosperidad s.f.• subida s.f.prep.• arriba de prep.
I ʌp1) adverb2)a) ( in upward direction)up a bit... left a bit — un poco más arriba... un poco a la izquierda
up United! — (BrE) arriba el United!
b) ( upstairs)3)a) ( of position) arribaup here/there — aquí/allí arriba
b) (upstairs, on upper floor)c) (raised, pointing upward)with the lid/blinds up — con la tapa levantada/las persianas levantadas or subidas
d) ( removed)I had the floorboards up — había quitado or levantado las tablas del suelo
4)a) ( upright)b) ( out of bed)she's up and about again — (colloq) está dando guerra otra vez (fam)
5)a) (of numbers, volume, intensity)prices are 5% up o up (by) 5% on last month — los precios han aumentado un 5% con respecto al mes pasado
from $25/the age of 11 up — a partir de 25 dólares/de los 11 años
b) (in league, table, hierarchy)6)a) ( in or toward north)b) ( at or to another place)to go up to town — (esp BrE) ir* a la ciudad (or a Londres etc)
7) (in position, erected)is the tent up? — ¿ya han armado la tienda or (AmL) la carpa?
the pictures/shelves are up — los cuadros/estantes están colocados or puestos
8) ( going on) (colloq)what's up with you? — ¿a ti qué te pasa?
what's up? — (what's the matter?) ¿qué pasa?; ( as greeting) (AmE) ¿qué hay? (colloq), ¿qué onda? (AmL arg), ¿qué hubo or quiubo? (Chi, Col, Méx, Ven fam)
9) ( finished)10) ( Sport)a) ( ahead in competition)to be one up on somebody — tener* una ventaja sobre algn
b) ( for each side) (AmE)11) ( under consideration)she will be up before the board/judge — comparecerá ante la junta/el juez
12) (in phrases)a) ( next to) contrab) ( confronted by)to be up against it — estar* contra las cuerdas
13) up and downa) ( vertically)to jump up and down — dar* saltos
b) ( back and forth) de arriba abajoc) ( of mood)14)up for — ( subject to)
the motion up for debate today — la moción que sale hoy a debate or se debate hoy
15)up on — ( knowledgeable) (pred)
how well up are you on what's been happening? — ¿cuánto sabes or qué tan enterado estás de lo que ha estado sucediendo?
16)up till o until — hasta
17) up to18) (as far as, as much as) hastaup to here/now/a certain point — hasta aquí/ahora/cierto punto
19)a) ( equal to)it isn't up to the usual standard — no es del alto nivel al que estamos acostumbrados; come up to b)
b) ( capable of)she's not up to the job — no tiene las condiciones necesarias para el trabajo, no puede con el trabajo (fam)
do you feel up to going out? — ¿te sientes con fuerzas/ánimos (como) para salir?
my spelling is not up to much — (BrE) mi ortografía deja bastante que desear
20) ( depending on)that's entirely up to you — eso, como tú quieras
it's not up to me to decide — no me corresponde a mí decidir, no soy yo quien tiene que decidir
21)to be up to something — (colloq)
I'm sure they're up to something — ( planning) estoy segura de que algo están tramando or algo se traen entre manos; ( doing) estoy segura de que algo (or alguna travesura etc) están haciendo
what have you been up to lately? — ¿en qué has andado últimamente?
II
1)a) ( in upward direction)to go up the stairs/hill — subir la escalera/colina
b) ( at higher level)2)a) ( along)to go/come up the river — ir*/venir* por el río
b) ( further along)it's just up the road — está un poco más allá or adelante
III
1) (before n) ( going upward)2) ( elated) (AmE colloq) (pred)I feel really up at the moment — me siento como en las nubes
IV
1.
- pp- transitive verb (colloq) \<\<price/costs\>\> aumentar, subir; <bid/offer> aumentar, superar
2.
up vito up and go — agarrar or (esp Esp) coger* e irse*
V
[ʌp] When up is the second element in a phrasal verb, eg come up, throw up, walk up, look up the verb. When it is part of a set combination, eg the way up, close up, look up the other word.to be on the up and up — (colloq) ( honest) (AmE) \<\<businessman/salesperson\>\> ser* de buena ley, ser* de fiar; ( succeeding) (BrE) \<\<business/company\>\> marchar or ir* cada vez mejor, estar* en alza
1. ADVERB1) (direction) hacia arriba, para arribahe looked up — (towards sky) miró hacia or para arriba
•
to stop halfway up — pararse a mitad de la subida•
to throw sth up in the air — lanzar algo al aire•
he walked/ran up to the house — caminó/corrió hasta la casa2) (position)•
up above (us) we could see a ledge — por encima (de nosotros) or sobre nuestras cabezas podíamos ver una cornisa•
my office is five floors up — mi oficina está en el quinto piso•
higher up — más arriba•
up in the mountains — montaña arriba•
the jug's up there, on the freezer — la jarra está ahí arriba, en el congeladorthe castle's up there, on top of the hill — el castillo está allí arriba, en la cima del monte
3) (in northern place, capital etc)•
how long have you lived up here? — ¿cuánto tiempo llevas viviendo aquí?•
he lives up in Scotland — vive en Escocia•
how long did you live up there? — ¿cuánto tiempo estuviste viviendo allí or allá?•
to go up to London/to university — ir a Londres/a la universidad4) (=standing) de piewhile you're up, can you get me a glass of water? — ya que estás de pie, ¿me puedes traer un vaso de agua?
the ladder was up against the wall — la escalera estaba apoyada en or contra la pared
5) (=out of bed)to be up — (=get up) levantarse; (=be active) estar levantado
what time will you be up — ¿a qué hora te levantarás?
is Peter up yet? — ¿está levantado Peter?
we were still up at midnight — a medianoche seguíamos sin acostarnos, a medianoche todavía estábamos levantados
•
she was up and about at 6 a.m. — lleva en pie desde las 6 de la mañanato be up and about again — [sick person] estar repuesto
•
to be up all night — no acostarse en toda la noche•
get up! — ¡levántate!6) (=raised)with his head up (high) — con la cabeza bien levantada or erguida
the blinds were up — las persianas estaban subidas or levantadas
look, the flag is up! — mira, la bandera está izada
7) (in price, value)•
the interest rate has risen sharply, up from 3% to 5% — los tipos de interés han subido bruscamente del 3% al 5%•
the temperature was up in the forties — la temperatura estaba por encima de los cuarenta•
prices are up on last year — los precios han subido desde el año pasado, del año pasado a este los precios han subido8) (in score)•
she's right up there with the jazz greats — está en la cumbre con los grandes del jazz10) (=built, installed)the new building isn't up yet — el nuevo edificio no está construido todavía, no han levantado el nuevo edificio todavía
we've got the pictures up at last — por fin hemos puesto or colgado los cuadros
11) (=finished) [contract etc] vencido, caducadowhen the period is up — cuando termine el plazo, cuando venza el plazo
time is up, put down your pens — se ha acabado el tiempo, dejen los bolígrafos sobre la mesa
time is up for the people living here, their homes are to be demolished — a la gente que vive aquí le toca marcharse, están derribando sus casas
12) (=and over)•
from £2 up — de 2 libras para arriba13) (=knowledgeable)•
he's well up in or on British politics — está muy al corriente or al día en lo referente a la política británicahow are you up on your military history? — ¿cómo andan tus conocimientos de historia militar?
14) * (=wrong)•
there's something up with him — algo le pasa•
what's up? — ¿qué pasa?what's up with him? — ¿que le pasa?
16) (Jur)to be up before the judge/board — [person] (tener que) comparecer ante el juez/el consejo; [case, matter] verse ante el juez/en el consejo
17) (=risen)•
the river is up — el río ha subido•
the sun is up — ha salido el sol•
the tide is up — la marea está alta18) (Brit) (=under repair)19) (US)(Culin) *two fried eggs, up — un par de huevos fritos boca arriba
20) (=mounted)up againstup (with) Celtic! — ¡arriba el Celtic!
up and running up for sthto be up against sb — tener que habérselas con algn, tener que enfrentarse a algn
most politicians up for reelection know this — (=seeking) la mayoría de los políticos que se presentan a la reelección lo saben
every two years, a third of the Senate comes up for election — cada dos años se renueva una tercera parte del Senado
to be up for sth * — (=ready, willing) tener ganas de algo
up to (=till, as far as) hastaare you up for it? — ¿estás dispuesto?
up to now — hasta ahora, hasta la fecha
up to £10 — hasta 10 libras nada más
we were up to our knees/waist in water — el agua nos llegaba por or hasta las rodillas/la cintura
what page are you up to? — ¿por qué página vas?
to be up to a task — (=capable of) estar a la altura de una tarea, estar en condiciones de realizar una tarea
to be {or}3} feel up to sththey weren't up to running a company — no estaban en condiciones de gestionar una empresa, no estaban a la altura necesaria para gestionar una empresa
including to be up to sth * (=doing)are you (feeling) up to going for a walk? — ¿te sientes con ganas de dar un paseo?
what are you up to? — ¿qué andas haciendo?
what are you up to with that knife? — ¿qué haces con ese cuchillo?
what does he think he's up to? — ¿qué diablos piensa hacer?
to be up to a standard/to much (=equal to)what have you been up to lately? — ¿qué has estado haciendo últimamente?
to be up to sb (=depend on)the book isn't up to much — (Brit) * el libro no vale mucho
I wouldn't do it but it's up to you — yo (que tú) no lo haría, pero allá tú or tú verás
I'd go, but it's up to you — por mí iría, pero depende de ti
if it were or was up to me — si dependiera de mí
2. PREPOSITION1) (=on top of) en lo alto de, arriba de (LAm)he was up a ladder pruning the apple trees — estaba subido a una escalera or en lo alto de una escalera podando los manzanos
to be up a tree — estar en lo alto de or (LAm) arriba de un árbol
2) (=along, towards the top)the heat disappears straight up the chimney — el calor se escapa chimenea arriba, el calor se escapa por lo alto de la chimenea
•
to travel up and down the country — viajar por todo el paíspeople up and down the country are saying... — la gente por todo el país dice...
•
they live further up the road — viven en esta calle pero más arribafurther up the page — en la misma página, más arriba
•
halfway up the stairs — a mitad de la escalera3)• up yours! *** — ¡vete a hacer puñetas! ***
3. NOUN1)the ups and downs that every politician is faced with — los altibajos a que se enfrenta todo político, las vicisitudes a que está sometido todo político
2)• it's on the up and up — (Brit) (=improving) va cada vez mejor; (US) (=above board) está en regla
4. ADJECTIVE1) (Rail) [train, line] ascendente2) (=elated)5. INTRANSITIVE VERB*1) (=jump up)2) emphatic•
she upped and left — (=stood up) se levantó y se marchó, se levantó y se largó *; (=went) fue y se marchó, fue y se largó *6.TRANSITIVE VERB (=raise) † [+ price, offer] subir, aumentar* * *
I [ʌp]1) adverb2)a) ( in upward direction)up a bit... left a bit — un poco más arriba... un poco a la izquierda
up United! — (BrE) arriba el United!
b) ( upstairs)3)a) ( of position) arribaup here/there — aquí/allí arriba
b) (upstairs, on upper floor)c) (raised, pointing upward)with the lid/blinds up — con la tapa levantada/las persianas levantadas or subidas
d) ( removed)I had the floorboards up — había quitado or levantado las tablas del suelo
4)a) ( upright)b) ( out of bed)she's up and about again — (colloq) está dando guerra otra vez (fam)
5)a) (of numbers, volume, intensity)prices are 5% up o up (by) 5% on last month — los precios han aumentado un 5% con respecto al mes pasado
from $25/the age of 11 up — a partir de 25 dólares/de los 11 años
b) (in league, table, hierarchy)6)a) ( in or toward north)b) ( at or to another place)to go up to town — (esp BrE) ir* a la ciudad (or a Londres etc)
7) (in position, erected)is the tent up? — ¿ya han armado la tienda or (AmL) la carpa?
the pictures/shelves are up — los cuadros/estantes están colocados or puestos
8) ( going on) (colloq)what's up with you? — ¿a ti qué te pasa?
what's up? — (what's the matter?) ¿qué pasa?; ( as greeting) (AmE) ¿qué hay? (colloq), ¿qué onda? (AmL arg), ¿qué hubo or quiubo? (Chi, Col, Méx, Ven fam)
9) ( finished)10) ( Sport)a) ( ahead in competition)to be one up on somebody — tener* una ventaja sobre algn
b) ( for each side) (AmE)11) ( under consideration)she will be up before the board/judge — comparecerá ante la junta/el juez
12) (in phrases)a) ( next to) contrab) ( confronted by)to be up against it — estar* contra las cuerdas
13) up and downa) ( vertically)to jump up and down — dar* saltos
b) ( back and forth) de arriba abajoc) ( of mood)14)up for — ( subject to)
the motion up for debate today — la moción que sale hoy a debate or se debate hoy
15)up on — ( knowledgeable) (pred)
how well up are you on what's been happening? — ¿cuánto sabes or qué tan enterado estás de lo que ha estado sucediendo?
16)up till o until — hasta
17) up to18) (as far as, as much as) hastaup to here/now/a certain point — hasta aquí/ahora/cierto punto
19)a) ( equal to)it isn't up to the usual standard — no es del alto nivel al que estamos acostumbrados; come up to b)
b) ( capable of)she's not up to the job — no tiene las condiciones necesarias para el trabajo, no puede con el trabajo (fam)
do you feel up to going out? — ¿te sientes con fuerzas/ánimos (como) para salir?
my spelling is not up to much — (BrE) mi ortografía deja bastante que desear
20) ( depending on)that's entirely up to you — eso, como tú quieras
it's not up to me to decide — no me corresponde a mí decidir, no soy yo quien tiene que decidir
21)to be up to something — (colloq)
I'm sure they're up to something — ( planning) estoy segura de que algo están tramando or algo se traen entre manos; ( doing) estoy segura de que algo (or alguna travesura etc) están haciendo
what have you been up to lately? — ¿en qué has andado últimamente?
II
1)a) ( in upward direction)to go up the stairs/hill — subir la escalera/colina
b) ( at higher level)2)a) ( along)to go/come up the river — ir*/venir* por el río
b) ( further along)it's just up the road — está un poco más allá or adelante
III
1) (before n) ( going upward)2) ( elated) (AmE colloq) (pred)I feel really up at the moment — me siento como en las nubes
IV
1.
- pp- transitive verb (colloq) \<\<price/costs\>\> aumentar, subir; <bid/offer> aumentar, superar
2.
up vito up and go — agarrar or (esp Esp) coger* e irse*
V
to be on the up and up — (colloq) ( honest) (AmE) \<\<businessman/salesperson\>\> ser* de buena ley, ser* de fiar; ( succeeding) (BrE) \<\<business/company\>\> marchar or ir* cada vez mejor, estar* en alza
-
2 busgóuxu
Busgóuxu, dios mitológico astur que habita en los bosques cercanos a los pastos, y cuando en éstos el Busgóuxu ve alguna muchacha apacentando sus ganados, la tienta y la embruja de tal misteriosa manera, que cualquier hombre que en tales trances junto a ella llegare, sería reducido por la muchacha arrastrándole a una orgía de placer, que ninguno de los dos en su vida olvidaría jamás. Dicen que el busgóuxu es el espíritu de todos los sátiros del mundo. Cuentan de él también que es un dios hermoso a pesar que lo pintan como a chivo sarnoso, que no tendría ninguna misión positiva para existir. —Pero todos los jóvenes de los tiempos pasados que vivían atados a la dura y miserable existencia de ser humildes campesinos y pobres pastores de las tierras hermosas de la dulce Asturias, cuento que todos sabemos que el Busdeigu (Busgóuxu) existe, y que no es un duende feo como el chivo sarnoso, sino que es hermoso, tentador, ardiente y sátiro, que muchas veces nos llevaba al amor inocente y puro, sin saber por que se llegaba a la natural fuente que le da razón de placer al Hombre. En este pequeño relato de Xulín de Lluza, podrán ustedes observar a los dos Busdeigus, tentando al hermoso, al puro y al natural, así como también al chivo sarnoso. «MELGUEIRA XUVENTU» Cuntu m'alcuerdiu, cuntu xenardu you n’agora que de min xebróuxe miou esgraciaína, famienta, trabayada y'arretrigá xuventú, toes les couxes que se faen cundu se ye xoven, paeme a min que toes son bones, se ‘l xoven que las cheldéa ye un rapazón comu l' Faidor manda. Alcuerdiome xemardiandu nu más fondeiru de miou xebrá xuventú ya xonriyéndume pe lu baxu, de la miou primeira cortexada, yera you 'n rapazacu, 'n guaxetón que puéi que tuviés una ucena d'anus, foi pel mes de la yerbe (el mes de Xuliu), taba you de yerbeiru na teixá d'un amu que quixu profiyame perque ‘l probe nun teñia fíus, peru miou má dixoye, que más que tuviés que dir de rodiérches miagandu chimosna fasta lus mesmas enfermus, qu'echa nui daba a nadie un fiu, qu’endenantes que d'aquién lu xupiés, écha na sou alma ya lu hubiés queriu. El casu fói, que comu ‘l die nun taba p'andar a la yerbe, perqu'andaba la borrina mu baxa, y'enchoramicaona dientru 'n urbayu que tou lu moyaba, mandume ‘l miou amu dir llindiar les vaques al Fadiernu, que yera un pastu comunal, e achí tamién allindiandu Ies sous vaques taba Faela, una guaxetona de mexiétches colloráes, de guedérches roxes ya 'n sen escarpenare, ximple, ñatural y'axabaliná lu mesmu que you lu yera. Comencipiamus entexuntus a faluchar, ya nun de vaques, nin de pites, nin de nagua, que nun fora de les nuexes couxiquines, y'ente falagus de pallabres, ya falancies melgueires, encadexaines con miradiétches que furacaben lus nuexus xentius, tábemus encaldantu tantu faela comu you la nuexa primer cortexada. Anxina foi, qu’ente miradiétches ya falagus de falancies, cheldámunus embruxáus dientru d'un xugaretéu, y'ún per d'enría ‘l oitre 'ngarapoléus, cundu nus dimus cunta, tabamus añuedandu ‘l cibiétchu, lu mesmu que se fora la couxa más ñatural. —Achucáu d'enría la Faela you taba tan cuntentu comu écha que taba debaxu, cundu Xocurra, que yera una vaqueirona xolteirona ya maura pe lus anus, ameruxáu de mala lleichi, ya conuna llingua más aguxá qu’el obreiru la guítcha que chebaba ente sous manus, comemcipióu a ximielganus guichadazus per d'enría les ñalgues, primeiru a mín ya despos a la probitina ya xantiquina de Faela, ‘l casu foi, que chebantámunus con más priexa que cuerre ‘l rellámpagu, ya llanzandu glayíus de dollor xebrámunus d'el chau d'echa galamiandu comu lus curzus metantu nus esfregámabus les endollories ñalgues ya tul chumbu, ‘l parexu qu'echa nus nomaba xinvergüencies, y'una riestra d'inxultus tan grandie comu ‘l mes de mayu. —Cundu ‘l atapecer la tardi chegamus a l’aldina, dibamus amamplenáus de miéu ya de vergüencia detrás de les nuexes vaques, nun iñurandu que ya la magotona de Xocorru hubiés cuntáu per toa l'aldea lu que fixéramus nel Fadiernu. —El goxetáu de miéu que chebábamus dientru ‘l nuexu curpu, féxuse nun esquirpiáu, cundu agüétchamus al pá de la Faela xentáu ‘l lláu del abrebadeiru del ganáu, conún manoxu d'ortiegues ente les sous manes aguardandu qu'echegáramus al cháu d'él, a mín que la esperencia m' hubiés adeprendíu fuyír de la queima endenantes qu'enría mín en fuéu se fixera, aconsexábame que me xebrara con priexa d'aquel pelligru que diba mugar d'nría ‘l miou curpu aquel manoxin d'ortiegues. Peru cundu agüétchei ‘l cháu migu con la mocheira baxa ya choramicandu a la probitina Faela, tristeyaoná, ya más avergüenciá qu’el mamplenéu de miéu que na sou entrana cheldar fixera, diximióxe l'arganá de fuxír, ya quedeime ‘l cháu de Faela, y'encuntes chegamus al frenti ‘l sou pá, ísti chebantouxe del abrebadeiru dóu taba 'xitiáu, coyume debaxu ‘l sou brazu como ‘l guaxe que yera, y'en xin ñecexidá de baxame ‘l calzonín perque teñía esgazá toa la culeira, quedandu les mious ñalguines al entestate, apurrióme conaquel fogueiróuxu manoxu d'ortiegues tal fatáu de manuxazus, qu'entabía ye ‘l die de güéi, que cundu m'alcuerdiu, fiervenme les ñalgues lu mesmu que se d'enría ‘l fuéu las punxeira. —Melgueira xuventú, lu más honréu ya guapu que naide mexor poder fixera, que naide vous arrapiegue la llibertá, lluchái per écha, peru faceilu con imaxinación, con la preparaxón que güéi tenedis, sen faer enxamás usu de la fuercia, perque per faer tal couxa, les oitres xuventúes que güéi son mauras ya viétchas, fixerun de Nuexa Patria, regueiráes de chárimes ya de xufriencias, cuandias per tous lus cháus corrumpinás de cadermus, que yeren nuexus pás, ya nuexus queríus hermenus, ya fixerun que miou xeneración, fora la más esgraciaína, de cuntas en tou ‘l mundiu ñacieran. ¡MELGUEIRA XUVENTU...! ¡Facéi ‘l futuru de la Nuexa Patria hermenéu ya felliz, pa que vous miren sen miéu ya con respeutu, les oitres xuventúes venideiras! «LA DULCE JUVENTUD» —Cuanto me recuerdo, cuanta añoranza siento yo ahora, que de mí se alejó ya para siempre, mi desgraciada, hambrienta, trabajada y prisionera juventud. Todas las cosas naturales que se hacen cuando uno es joven, me parece a mí que todas son buenas, si el joven que las hace es un muchacho como dios manda. —Me recuerdo añorando en lo más profundo a mi ya alejada juventud, y sonriéndome por lo bajo de mi primera cortejada. Era yo un mozalbete, casi un niño, pues puede que no tuviera una docena de años, sucedió por el mes de la hierba (Julio), estaba yo de Yerbeiru (criado contratado para el mes de la hierba) en el caserío de un amo que quiso prohijarme porque el pobre no tenia hijos y yo al parecer le interesaba. Pero mi madre le dijo, que más que ella tuviese que ir de rodillas pidiendo limosna hasta los mismísimos infiernos, ella no daba a nadie un hijo, que antes que nadie lo supiera, ella en su alma ya le hubiera querido. —El caso fue, que como el no estaba para andar a la hierba, porque andaba la niebla muy baja, y haciendo lágrimas dentro de una llovizna que todo lo ponía mojado, me mandó mi amo a cuidar las vacas al prado del Recogido que era el pasto comunal de todos los vecinos, allí también cuidando sus vacas estaba Rafaela, una mozalbeta de mejillas sonrojadas, con grandes rizos rubios y sin peinar, simple, natural y asalvajada lo mismo que yo lo era. —Empezamos a hablar muy juntos, y no de vacas ni de gallinas ni de nada que no fuese de nuestras íntimas cosas, y entre halagos de palabras, dentro de dulces falancias, encadenadas con miradas que agujereaban nuestros sentidos, estábamos haciendo tanto Rafaela como yo nuestra primer cortejada. —Así fue, que entre miradas y halagosas charlas, nos hicimos embrujados dentro de armoniosos juegos, y abrazados felices y gozosos rodando uno por encima del otro, apretados por pasión desenfrenada, natural y pura, cuando nos quisimos dar cuenta, estábamos dichosos haciéndonos el amor como si fuera la cosa más natural de la Creación. —Acostado encima de la Rafaela yo estaba tan contento como ella que estaba debajo, digo que así nos encontrábamos felices los dos, cuando Socorro que era una vaquerona soltera y ya madura de años, endemoniada de malos instintos y con una lengua más afilada que el aguijón de una aguijada que así llevaba entre sus manos, comenzó a sacudirnos fuertes palos por encima de nuestras nalgas, primero a mi que más a mano me tenía, y después a la pobrecita y santina de Rafaela, el caso fue, que nos levantamos con más prisa que la que lleva el relámpago, y pronunciando gritos de dolor nos alejamos del lado de ella corriendo como los corzos, mientras que nos rascábamos las doloridas nalgas y todo el cuerpo, al parejo que ella nos insultaba llamándonos sinvergüenzas, y todo un rosario de insultos tan grande como el mes de Mayo. —Cuando al oscurecer la tarde llegamos a la aldea, lo hacíamos llenos de miedo y de vergüenza detrás de nuestras vacas, no ignorando que ya la bruta de Socorro hubiera contado por la aldea lo que hubiéramos hecho en el Recogido. —El cesto de miedo que llevábamos en nuestro cuerpo, se hizo enormemente más grandioso, cuando vimos al padre de Rafaela sentado al lado del bebedero del ganado, con un fuerte manojo de ortigas entre sus manos, aguardando que llegásemos a su lado. A mi que la experiencia me había enseñado a huir de la quema antes que el fuego me prendiese, me aconsejaba que me marchase con prisa de aquel peligro, que iba a martirizar mi cuerpo con aquel manojo de ortigas. —Pero cuando vi a mi lado con la cabeza baja y desconsolada llorando a la pobrecita de Rafaela, hasta el fin entristecida y más avergonzada que el enorme miedo que en su entraña lugar hiciera, se me apagó la enorme gana que de huir tenía, y me quedé al lado de la santina Rafaela, y cuando llegamos frente de su padre, éste se levantó del bebedero donde estuviera en la espera, me cogió debajo de su brazo como al niño que era, y sin tener ninguna necesidad de bajarme el pantalón porque tenía rota toda la culera, estando mis nalgas al puro aire, pues me atizó con aquel fogueroso manojo de ortigas tal cantidad de manojazos, que todavía es el día de hoy, que cuando me recuerdo, me hierven las nalgas lo mismo que si encima de ellas el fuego pusieran. —Dulce juventud, lo más honrado y hermoso que nadie mejor poder hiciera, que nadie os robe la libertad, luchad siempre por ella; pero hacerlo con imaginación, usando la preparación cultural que hoy os acompaña sin hacer jamás uso de la fuerza, porque por hacer tal cosa, las otras juventudes que hoy son maduras o viejas, sembraron en Nuestra Patria ríos de lágrimas y de sufriencias, tumbas por todos los lados repletas de cadáveres, que eran nuestros padres y nuestros queridos hermanos, e hicieron que mis generaciones fueran las más desgraciadas de cuantas en el mundo nacieran. ¡Dulce Juventud... haced el futuro de Nuestra Patria hermanado y feliz, para que os miren sin miedo y con respeto, las otras juventudes venideras! —Y ahora díganme ustedes si en este suceso, no había unos duendecitos buenos y malos, que bien pudieran llamarse los Busdeigus o Busgóuxus.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > busgóuxu
-
3 about
1. preposition(on the subject of: We talked about our plans; What's the book about?) sobre, acerca de
2. preposition, adverb1) ((sometimes round about) near (in place, time, size etc): about five miles away; (round) about six o'clock; just about big enough.) cerca de, alrededor de2) (in different directions; here and there: The children ran about (the garden).) por todas partes3) (in or on some part (of a place etc): You'll find him somewhere about (the office).) por4) (around or surrounding: She wore a coat about her shoulders; He lay with his clothes scattered about.) alrededor (de)
3. adverb((in military commands etc) in the opposite direction: About turn!) media vueltaabout1 adv1. más o menos / aproximadamenteabout five years ago hace aproximadamente cinco años / hace unos cinco años2. alrededor / a eso de / sobreat about eight o'clock a eso de las ocho / sobre las ocho3. por ahí / alrededorabout2 prep1. sobre / acerca dewhat's the book about? ¿de qué va el libro?2. porhow about? / what about? ¿qué tal? / ¿qué te parece?how about an ice cream? ¿qué tal un helado?what about? ¿y? / ¿qué pasa con?what about Susie? ¿y Susie?tr[ə'baʊt]1 (concerning) sobre, acerca de■ to speak about... hablar de...■ what is the book about? ¿de qué trata el libro?■ what did you do about...? ¿qué hiciste con...?2 (showing where) por, en; (around) alrededor de■ when I looked about me I saw that... al mirar a mi alrededor vi que...1 (approximately) alrededor de■ it cost about £500 costó unas quinientas libras3 (near) por aquí, por ahí■ where's Jean? --she's somewhere about ¿dónde está Jean? --andará por aquí4 (out of bed) levantado,-a5 (in all directions) de un lado a otro1 (around) por ahí, en existencia\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be about to... estar a punto de...how about «+ noun» ¿qué te parece + sustantivo?■ how about a pizza? ¿qué te parece una pizza?how about «+ -ing» ¿y si + subj?■ how about going to Paris ¿y si fuéramos a París?it's about time (that) « + past tense» ya va siendo hora de que + subjand about time too! familiar ¡ya era hora!about [ə'baʊt] adv1) approximately: aproximadamente, casi, más o menos2) around: por todas partes, alrededorthe children are running about: los niños están corriendo por todas partes3)to be about to : estar a punto de4)to be up and about : estar levantadoabout prep1) around: alrededor de2) concerning: de, acerca de, sobrehe always talks about politics: siempre habla de políticaadv.prep.• a eso de prep.adv.• acerca de adv.• como adv.prep.• acerca de prep.• alrededor de prep.• cerca de prep.• de prep.• por prep.• respecto a prep.• sobre prep.
I ə'baʊt1) ( approximately) más o menos, aproximadamenteshe must be about 60 — debe (de) tener alrededor de or unos 60 años, debe (de) andar por los 60 (fam)
at about six o'clock — alrededor de or a eso de las seis, sobre las seis (Esp)
there were about 12 of us — éramos unos 12, éramos como 12
about a month ago — hace cosa de un mes, hará un mes
2)to be about to + inf: I was about to say something iba a decir algo; we were just about to start estábamos a punto de empezar; I'm not about to mention it to her — no tengo la más mínima intención de mencionárselo
3) ( movement)4) (in the vicinity, in circulation) (esp BrE)is Teresa about? — ¿Teresa anda por aquí?
II
1)a) ( concerning) sobre, acerca dewhat's the play about? — ¿de qué se trata la obra?
he wants to see you about something — quiere verte acerca de or por algo
about tonight: are you coming? — (con) respecto a lo de esta noche ¿vas a venir?
what's so unusual about that? — ¿qué tiene eso de raro?
what was all that shouting about? — ¿a qué venían todos esos gritos?
what about Helen? isn't she coming? — ¿y Helen? ¿no viene?
I don't know what to buy her - what about a record? — no sé qué comprarle - ¿qué te parece or qué tal un disco?
she won - how about that! — ganó - pues qué te parece! or pues mira tú!
b) ( pertaining to)there's something about him that I don't like — tiene un no sé qué or algo que no me gusta
2) ( engaged in)while you're about it, could you fetch my book? — ¿ya que estás me traes el libro?
why did you take so long about it? — ¿por qué tardaste or (esp AmL) demoraste tanto (en hacerlo)?
3)a) (in, on, through) (esp BrE)do you have a pencil about you? — ¿tienes un lápiz?
b) ( encircling) (liter) alrededor de[ǝ'baʊt] When about is an element in a phrasal verb, eg bring about, come about, turn about, wander about, look up the verb.1. ADV1) (=approximately) más o menos, aproximadamente, alrededor deabout £20 — unas 20 libras, 20 libras más o menos
there were about 25 guests — había unos 25 invitados, había como 25 invitados (esp LAm)
at about two o'clock — a eso de las dos, sobre las dos
it's about two o'clock — son las dos, más o menos
•
that's about all I could find — eso es más o menos todo lo que podía encontrar•
that's about it — eso es(, más o menos)•
it's just about finished — está casi terminado•
that's about right — eso es(, más o menos)•
it's about time you stopped — ya es hora de que lo dejes2) (place)is anyone about? — ¿hay alguien?
is Mr Brown about? — ¿está por aquí el Sr. Brown?
to be about again — (after illness) estar levantado
•
there's a lot of measles about — hay mucho sarampión, está dando el sarampión•
there isn't much money about — hay poco dinero, la gente tiene poco dinero•
to run about — correr por todas partes•
there's a thief about — por aquí anda un ladrón•
to walk about — pasearse3)to be about to do sth — estar a punto de or (LAm) por hacer algo
2. PREP1) (=relating to) de, acerca de, sobrea book about gardening — un libro de jardinería, un libro sobre la jardinería
about the other night, I didn't mean what I said — respecto a la otra noche, no iba en serio cuando dije esas cosas
•
do something about it! — ¡haz algo!he was chosen out of 200, how or what about that! — entre 200 lo eligieron a él, ¡quién lo diría! or ¡fíjate!
how or what about coming with us? — ¿por qué no vienes con nosotros?
how or what about a drink? — ¿vamos a tomar una copa?
how or what about a song? — ¿por qué no nos cantas algo?
how or what about it? — (=what do you say?) ¿qué te parece?; (=what of it?) ¿y qué?
how or what about me? — y yo, ¿qué?
what's that book about? — ¿de qué trata ese libro?
what did she talk about? — ¿de qué habló?
what's all this noise about? — ¿a qué se debe todo este ruido?
"I want to talk to you" - "what about?" — -quiero hablar contigo -¿acerca de qué?
2) (=particular to)3) (=doing)go about•
while you're about it can you get me a beer? — ya que estás en ello ¿me traes una cerveza?4) (=intending)5) (=around)to do jobs about the house — (=repairs) hacer arreglos en la casa
•
he looked about him — miró a su alrededor•
somewhere about here — por aquí cerca•
to wander about the town — deambular por la ciudad* * *
I [ə'baʊt]1) ( approximately) más o menos, aproximadamenteshe must be about 60 — debe (de) tener alrededor de or unos 60 años, debe (de) andar por los 60 (fam)
at about six o'clock — alrededor de or a eso de las seis, sobre las seis (Esp)
there were about 12 of us — éramos unos 12, éramos como 12
about a month ago — hace cosa de un mes, hará un mes
2)to be about to + inf: I was about to say something iba a decir algo; we were just about to start estábamos a punto de empezar; I'm not about to mention it to her — no tengo la más mínima intención de mencionárselo
3) ( movement)4) (in the vicinity, in circulation) (esp BrE)is Teresa about? — ¿Teresa anda por aquí?
II
1)a) ( concerning) sobre, acerca dewhat's the play about? — ¿de qué se trata la obra?
he wants to see you about something — quiere verte acerca de or por algo
about tonight: are you coming? — (con) respecto a lo de esta noche ¿vas a venir?
what's so unusual about that? — ¿qué tiene eso de raro?
what was all that shouting about? — ¿a qué venían todos esos gritos?
what about Helen? isn't she coming? — ¿y Helen? ¿no viene?
I don't know what to buy her - what about a record? — no sé qué comprarle - ¿qué te parece or qué tal un disco?
she won - how about that! — ganó - pues qué te parece! or pues mira tú!
b) ( pertaining to)there's something about him that I don't like — tiene un no sé qué or algo que no me gusta
2) ( engaged in)while you're about it, could you fetch my book? — ¿ya que estás me traes el libro?
why did you take so long about it? — ¿por qué tardaste or (esp AmL) demoraste tanto (en hacerlo)?
3)a) (in, on, through) (esp BrE)do you have a pencil about you? — ¿tienes un lápiz?
b) ( encircling) (liter) alrededor de -
4 aclarado
Del verbo aclarar: ( conjugate aclarar) \ \
aclarado es: \ \el participioMultiple Entries: aclarado aclarar
aclarado sustantivo masculino (Esp) rinse
aclarar ( conjugate aclarar) v impersa) ( amanecer):cuando nos levantamos estaba aclarando dawn o day was breaking when we got up verbo intransitivo verbo transitivo 1 ( quitar color a) to lighten 2 ‹ ideas› to get … straight; ‹ duda› to clear up, clarify;◊ quiero aclarado que … I want to make it clear that …3 (Esp) ‹ropa/vajilla› to rinse aclararse verbo pronominal 1 2 (Esp fam) ( entender) to understand;◊ a ver si nos aclaramos let's see if we can sort things out o get things straight
aclarado sustantivo masculino rinsing, rinse: el tinte del pelo desaparece tras varios aclarados, the dye comes out after rinsing various times
aclarar
I verbo transitivo
1 (hacer comprensible) to clarify, explain: deberían aclarar las cosas entre ellos, they should clear things up among themselves
2 (suavizar color) to lighten, make lighter
3 (quitar el jabón) to rinse
II v impers Meteor to clear (up) ' aclarado' also found in these entries: English: none - rinse -
5 aclarar
aclarar ( conjugate aclarar) v impersa) ( amanecer):cuando nos levantamos estaba aclarando dawn o day was breaking when we got up verbo intransitivo verbo transitivo 1 ( quitar color a) to lighten 2 ‹ ideas› to get … straight; ‹ duda› to clear up, clarify;◊ quiero aclarar que … I want to make it clear that …3 (Esp) ‹ropa/vajilla› to rinse aclararse verbo pronominal 1 2 (Esp fam) ( entender) to understand;◊ a ver si nos aclaramos let's see if we can sort things out o get things straight
aclarar
I verbo transitivo
1 (hacer comprensible) to clarify, explain: deberían aclarar las cosas entre ellos, they should clear things up among themselves
2 (suavizar color) to lighten, make lighter
3 (quitar el jabón) to rinse
II v impers Meteor to clear (up) ' aclarar' also found in these entries: Spanish: despejar - determinar - judicialmente - ir English: air - bleach - clarify - clear - clear up - elucidate - explain - illuminate - inquest - lighten - meaning - rinse - straight - straighten out - talk over - sort - straighten - thin
См. также в других словарях:
Revolución de las lanzas — Saltar a navegación, búsqueda Revolución de las Lanzas Oficiales y soldados revolucionarios al mando de Timoteo Aparicio en campo abierto, hacia 1871 … Wikipedia Español
levantar las cejas — demostrar asombro; asombrarse; desaprobar pretendiendo sorpresa; desaprobar en gesto de superioridad; cf. fruncir el ceño, quedar con la boca abierta, abrir la jeta, quedar con la jeta abierta, caérsele la jeta, levantado de raja, creerse la… … Diccionario de chileno actual
Eliezer Kashani — Saltar a navegación, búsqueda Eliezer Kashani Eliezer Kashani (Petaj Tikva, Israel, 13 de marzo de 1923 Acre, 16 de abril de 1947) fue un miembro del Irgún ejecutado por las autoridades británi … Wikipedia Español
Eucaristía — Fracción del pan. La Eucaristía (del griego Εuχαριστία eucharistía, acción de gracias ), llamada también, en comunión, Cena del Señor[1] o Santa Cena, es uno de los principales ritos cristianos. Según la tradición del … Wikipedia Español
Televisión Nacional de Chile — Nombre público TVN Eslogan El canal de Chile Tipo de canal Aire Programación … Wikipedia Español
Comunidades de práctica — En este artículo sobre educación se detectó el siguiente problema: Podría ser difícil de entender para lectores interesados en el tema. Por favor, edítalo para mejorarlo, o debate en la disc … Wikipedia Español
Asra Nomani — Saltar a navegación, búsqueda Asra Q. Nomani Nacimien … Wikipedia Español
día — sustantivo masculino 1. Tiempo que tarda la tierra en dar una vuelta sobre su eje, y cada uno de estos espacios de tiempo con número y nombre: el día doce de abril, un mes de 31 días. 2. Tiempo que brilla el sol sobre el horizonte: día nublado,… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
temprano — (Del lat. vulgar *temporanus , que se hace a tiempo.) ► adjetivo 1 Que madura, ocurre o aparece antes del tiempo ordinario: ■ nadie pronosticó este frío temprano. SINÓNIMO adelantado prematuro ► sustantivo masculino 2 AGRICULTURA Terreno sembrado … Enciclopedia Universal
Karen Doggenweiler — Nombre real Karen Sylvia Doggenweiler Lapuente Nacimiento 27 de agosto de 1969 (42 años) … Wikipedia Español
aurora — s f I. 1 Luz o claridad que precede a la salida del Sol: Nos levantamos para ver la aurora , A la aurora pasó el cometa 2 Despertar la aurora Comenzar a amanecer 3 (Geofís) Fenómeno luminoso que consiste en una serie de rayos, bandas y arcos,… … Español en México